Forum było poświęcone współpracy organizacji pozarządowych, samorządów i instytucji państwowych oraz współpracy międzynarodowej (uczestnicy z krajów postkomunistycznych) w dziedzinie oświaty.

Mówiliśmy o protestach rodziców przeciw zamykaniu wiejskich szkół oraz o zakładaniu i prowadzeniu Małych Szkół. Dzięki ogłoszeniu przez Ministerstwo Edukacji Narodowej w lutym 2000 r. programu Mała Szkoła możliwe stało się prowadzenie przez wiejskie stowarzyszenia szkół publicznych w pełni finansowanych przez państwo.

Ogłosiliśmy proponowany przez organizacje pozarządowe Obywatelski Pakt dla Małej Szkoły, w którym akcentujemy, że szkoła na wsi nie jest tylko miejscem edukacji dzieci, ale jest zazwyczaj jedynym miejscem publicznym, ośrodkiem życia kulturalnego i społecznego mieszkańców wsi, dlatego zamykanie małych wiejskich szkół prowadzi do degradacji wsi.

Organizacje pozarządowe zaoferowały wsparcie programu Mała Szkoła:

• Federacja Inicjatyw Oświatowych zobowiązała się do prowadzenia punktu konsultacyjnego dla programu Mała Szkoła (przez Centrum Inicjatyw Oświatowych);
• Helsińska Fundacja Praw Człowieka zaoferowała pomoc rodzicom w dochodzeniu ich praw do decydowania o edukacji własnych dzieci;
• Fundacja Ośrodka Edukacji Obywatelskiej EKO-OKO zaoferowała pomoc szkołom w przekształcaniu się w lokalne ośrodki rozwoju zrównoważonego;
• Stowarzyszenie "Dzielimy się tym co mamy" wyraziło gotowość tworzenia sieci współpracy w społecznościach wiejskich oraz współpracy wieś – miasto.

Zapoznaliśmy się też z osiągnięciami i planami Ukraińskiego Forum Inicjatyw Oświatowych, zamierzającego wykorzystać polskie doświadczenia w tworzeniu ukraińskiej reformy oświaty.

Obywatelski pakt dla Małej Szkoły ogłoszony na VI Forum Inicjatyw Oświatowych 24.06.2000 r.

Szkoła na wsi jest nie tylko miejscem edukacji dzieci, ale jest zazwyczaj jedynym miejscem publicznym, ośrodkiem życia kulturalnego i społecznego mieszkańców wsi. Dlatego zamykanie małych wiejskich szkół prowadzi do degradacji wsi.

Z ogromną nadzieją przyjmujemy przygotowany przez Ministerstwo Edukacji Narodowej program Mała Szkoła. Pozwala on tworzyć szkoły publiczne prowadzone przez nauczycieli lub organizacje pozarządowe.

Program ten jest szansą rozwoju wsi, bowiem szkoły te mają:

• obejmować edukacją dzieci w wieku przedszkolnym, co jest warunkiem wyrównywania szans edukacyjnych uczniów wiejskich;
• stawać się placówkami gwarantującymi najwyższe standardy edukacyjne dla swoich uczniów, przygotowując ich do dalszej nauki w szkołach średnich i wyższych;
• zapewniać wychowanie kształtujące postawy aktywne, odpowiedzialne i wrażliwe na innych ludzi niezbędne obywatelom demokratycznego państwa;
• umożliwiać dzieciom niepełnosprawnym edukację i rozwój we własnym środowisku rodzinnym;
• pomagać mniejszościom narodowym i etnicznym zachować i pielęgnować własną tożsamość kulturalną;
• organizować edukację dla młodzieży starszej i osób dorosłych w dziedzinie: przedsiębiorczości, edukacji obywatelskiej, ekonomii, ochrony środowiska, nowoczesnego prowadzenia gospodarstw rolnych, integracji europejskiej i innych działań niezbędnych do rozwoju wsi.

Zakładane w ramach programu Mała Szkoła wiejskie stowarzyszenia mają budować demokratyczne podstawy społeczeństwa obywatelskiego i służyć zrównoważonemu rozwojowi lokalnych społeczności. Działanie mieszkańców wsi w organizacjach pozarządowych będzie ich aktywizowało i uczyło bycia przedsiębiorczymi, co jest warunkiem ich rozwoju. Pomagać można bowiem jedynie tym, którzy sami chcą sobie pomóc.

Warunkiem realizacji tych zamierzeń jest wsparcie programu Mała Szkoła przez władze państwowe, społeczeństwo i środowisko biznesowe. Wieś potrzebuje naszej pomocy.

Samorządy terytorialne poparły program Mała Szkoła na Wielkopolskiej Konferencji Oświatowej w Wyrzysku. Szereg gmin, takich jak np. Bielsk zaczyna go realizować poprzez wspieranie powstającego stowarzyszenia i szkoły.

Organizacje pozarządowe rozpoczęły samoorganizowanie się i są gotowe do świadczenia konkretnej pomocy małym wiejskim szkołom i prowadzącym je stowarzyszeniom. Na realizację tych działań muszą być zapewnione środki finansowe ze strony państwa i biznesu. Ze strony biznesu liczymy także na pomoc merytoryczną i takie prowadzenie przedsiębiorstw i firm, by działalność ich służyła nie tylko uzyskaniu jak najwyższego doraźnego zysku, ale długofalowemu i perspektywicznemu rozwojowi wsi.

Przykłady ofert ze strony organizacji pozarządowych:

• Federacja Inicjatyw Oświatowych poprzez Centrum IO – prowadzenie punktu konsultacyjnego dla programu Mała Szkoła i koordynacja działań organizacji pozarządowych;
• Fundacja Edukacja dla Demokracji – program kształcący umiejętności obywatelskie i ekonomiczne;
• Polska Akcja Humanitarna – organizowanie młodych wolontariuszy i działań z dziedziny pomocy społecznej, głównie dożywianie głodnych dzieci;
• Helsińska Fundacja Praw Człowieka – pomoc rodzicom w dochodzeniu ich praw do decydowania o edukacji własnych dzieci;
• Fundacja Idealna Gmina – szkolenia i doradztwo w tworzeniu strategii rozwoju sołectw i budowaniu podstaw samodzielności ekonomicznej wiejskich stowarzyszeń i społeczności wsi;
• Stowarzyszenie "Dzielimy się tym co mamy" – tworzenie sieci współpracy w społecznościach wiejskich i budowanie współpracy wieś-miasto;
• Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym, Fundacja Pomocy Osobom Niedosłyszącym ECHO, Towarzystwo Zwalczania Chorób Mięśni, Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Problemami Emocjonalnymi SPOZA – diagnozowanie dzieci niepełnosprawnych i pomoc szkołom w zaspokajaniu specjalnych potrzeb edukacyjnych tych dzieci;
• Towarzystwo Rozwoju Inicjatyw Oświatowych – szkolenia nauczycieli przedszkoli;
• Fundacja Ośrodka Edukacji Obywatelskiej EKO-OKO – pomoc szkołom w przekształcaniu się w lokalne ośrodki rozwoju zrównoważonego Stowarzyszenie Szkoła Liderów – program aktywizacji młodzieży i przeciwdziałania agresji;

Przykłady ze środowiska biznesowego:

• Firma architektoniczno-budowlana "Dworek Polski" wspiera finansowo działalność Centrum Inicjatyw Oświatowych oraz umożliwia wszechstronny rozwój zatrudnianym u siebie robotnikom ze wsi białostockich, włącznie z zachęcaniem ich do podejmowania studiów wyższych.

Pakt jest otwarty i liczymy, że i inne organizacje pozarządowe i firmy zaoferują swoje działania wspierające program Mała Szkoła. Czekamy na ofertę rządową i oferty ze strony środowiska biznesowego.

Współpraca trzech sektorów – państwa, biznesu i organizacji pozarządowych jest warunkiem rozwoju polskiej wsi.

Program forum (PDF - 45 KB)