Edukacja międzykulturowa w węższym rozumieniu to edukacja dla mniejszości i o mniejszościach: narodowych, etnicznych, wyznaniowych. Musi ona między innymi:

• uwzględniać potrzeby językowe tych grup oraz różnice kulturowe (np. kalendarz świąt czy ograniczenia we wspólnej nauce dziewcząt i chłopców)
• przybliżać mniejszościom kulturę większości, co jest szczególnie ważne dla nowo przybyłych imigrantów
• uczyć większość o specyfice tych grup, gdyż jej celem jest wzajemne poznanie i umiejętność życia obok siebie.

Edukacja międzykulturowa może być również rozumiana znacznie szerzej - jako

• uczenie o innych kulturach,
• budzenie ciekawości i chęci poznania innych,
• poszukiwanie podobieństw i dążenie do zrozumienia różnic,
• uczenie otwartości i umiejętności dialogu.

Ten rodzaj edukacji sprzyja refleksji nad własną kulturą, pogłębia jej znajomość, zachęca do poznania, a zatem prowadzi do wzmacniania własnej tożsamości kulturowej. Takie podejście do edukacji międzykulturowej jest nam szczególnie bliskie i przyświeca naszym działaniom.

Warszawa wielu kultur

Cykl spotkań z historią i kulturą miasta - dla sześciolatków z warszawskich przedszkoli. Pokazywaliśmy dzieciom historię miasta i opowiadaliśmy o jego współczesności. Przybliżaliśmy wkład innych, poza polskim, narodów w jego kulturę i życie codzienne.

Pretekstem do tego była prezentacja baśni i legend zarówno grup etnicznych i narodowościowych, które mieszkają w Warszawie od stuleci i są związane z historią i kulturą miasta (np. Żydzi, Ormianie), jak i takich, które przybyły do miasta w ostatnich latach, a których kulturę znamy w niewielkim stopniu (np. Wietnamczycy, Turcy). Mozaikę kulturową uzupełniali uchodźcy z krajów afrykańskich. Spotkania służyły pokazaniu kultury i tradycji, która rozwija się w Warszawie, jest żywa tu i teraz w naszym mieście.

Spotkania prowadzili członkowie Stowarzyszenia Studnia O. Opowiadaniu baśni i legend towarzyszyły informacje o historii i kulturze miasta, muzyka, zagadki oraz gry i elementy ruchowe.

• Spotkanie pierwsze: Wprowadzenie do cyklu i trochę historii. Baśnie cygańskie, żydowskie i ormiańskie.
• Spotkanie drugie: Przybysze z Europy. Baśnie rosyjskie, ukraińskie i białoruskie.
• Spotkanie trzecie: Przybysze z Azji. Baśnie wietnamskie i chińskie
• Spotkanie czwarte: Przybysze z Afryki. Baśnie somalijskie, etiopskie i kameruńskie.
• Spotkanie piąte: Przybysze z Bliskiego Wschodu. Baśnie tureckie i arabskie.

Elementem projektu było przygotowanie i rozesłanie do warszawskich przedszkoli publikacji zawierającej informacje o wkładzie różnych grup etnicznych i narodowościowych w historię i kulturę miasta, część metodyczną dotyczącą wykorzystania baśni w pracy z przedszkolakami oraz wybór baśni.

Projekt zakończyła wystawa najlepszych dziecięcych prac plastycznych, prezentowana w Galerii Młodych Twórców Młodzieżowego Domu Kultury przy ul. Łazienkowskiej 7 w Warszawie.

Projekt sfinansowany ze środków Biura Kultury Urzędu Miasta St. Warszawy. Sal na spotkania i prezentację wystawy użyczył bezpłatnie Młodzieżowy Dom Kultury.

Edukacja na temat różnorodności

Realizowany w 2005 roku projekt edukacyjny "Ameryka Łacińska dla najmłodszych" służył budowaniu postaw otwartości wobec innych ras, grup etnicznych i narodowościowych wśród dzieci z młodszych klas szkoły podstawowej. W czasie projektu powstał pakiet edukacyjny dla klas 0–3.

Pakiet zawierał:

• propozycje scenariuszy zajęć, które mogą być realizowane na poziomie nauczania zintegrowanego,
• zestaw ilustracji,
• poradnik dla nauczyciela (w tym zagadnienia metodologiczne niezbędne w edukacji z zakresu różnorodności rasowej, etnicznej i kulturowej: mechanizmy tworzenia się uprzedzeń i stereotypów, metody modyfikacji zachowań negatywnych).

Proponowane przez nas działania służą uświadomieniu dzieciom istnienia pewnych podstawowych podobieństw ludzi do siebie oraz istnienia różnorodności w obrębie takich kategorii jak rasa czy grupa etniczna. O kwestiach rasowych i etnicznych mówimy odnosząc się do zagadnień znanych dzieciom z ich życia codziennego i najbliższego, najlepiej znanego środowiska społecznego i przyrodniczego.

Tematy jakie znalazły się w pakiecie to m.in.:

• Życie codzienne dzieci w Meksyku i Brazylii
• Na targu Indian w Gwatemali
• Stroje mieszkańców Peru i Argentyny
• Mity Indian Ameryki Łacińskiej
• Meksykańskie maski
• Wyprawa do Indian Yanomami

Pakiet (w wersji drukowanej i na CD) jest dostępny w siedzibie FIO.

Różni a jednak podobni – konkurs plastyczny

Prace konkursowe powstały podczas lekcji opartych na scenariuszach z pakietu edukacyjnego "Ameryka Łacińska dla najmłodszych". Pokazują m.in. sceny z życia codziennego dzieci żyjących w Meksyku i Brazylii, indiański targ w Gwatemali i mit Indian Guarani "Dlaczego Bogini Księżyca podarowała Indianinowi Guarani roślinę yerba mate?".

W konkursie oceniano umiejętności plastyczne, pomysłowość i wyobraźnię dzieci. Równie ważne było pokazanie piękna i różnorodności kultur świata Ameryki Łacińskiej, a zarazem zwrócenie uwagi na wiele podobieństw, które łączą różne kultury i sprawiają, że ludzie o odmiennych obyczajach mogą się nawzajem szanować i akceptować.

Prace oceniało jury w składzie: Iwona Brylińska, Agnieszka Dziarmaga, Bogumiła Lisocka-Jaegermann, Agnieszka Lepianka, Olga Wolniak.

Lista nagrodzonych (PDF - 52 KB)

Konkurs zrealizowany ze środków Funduszu Inicjatyw Obywatelskich.

Edukacja globalna – ponad siecią

W projekcie został przygotowany specjalny numer wydawanego przez Federację Inicjatyw Oświatowych miesięcznika "Mała Szkoła", w którym znalazły się teksty wprowadzające czytelników w problematykę krajów rozwijających się, zrównoważonego rozwoju, ekologii i edukacji międzykulturowej.

Specjalnie z myślą o nauczycielach Małych Szkół, którzy stanowią znaczącą grupę odbiorców biuletynu, znalazł się nim scenariusz poświęcony problematyce globalnej. Opisywaliśmy też działania podejmowane w ramach Tygodnia Edukacji Globalnej i przygotowaliśmy krótki przewodnik po ciekawych stronach internetowych. Numer jest dostępny w wersji pdf na stronie miesięcznika "Mała Szkoła".

Projekt sfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP oraz Europejskiego Centrum na Rzecz Współzależności i Solidarności Światowej (Centrum Północ–Południe) przy Radzie Europy.