Trzy lata, 119 szkół, 641 nauczycielek i nauczycieli, 5736 projektów edukacyjnych, 8343 uczniów i uczennic, 101.056 godzin lekcyjnych zajęć projektowych - tak prezentuje się projekt "Z Małej Szkoły w Wielki Świat" w liczbach. Nie one jednak są najważniejsze.
Uczniowie i nauczyciele z małych, wiejskich szkół, uczestnicząc od września 2010 roku do sierpnia 2013 roku w projekcie, udowodnili, że wiejskie szkoły mają szansę stać się elitą w polskim systemie edukacji.
Wiele z nich jest już gotowych do wdrożenia standardów kształcenia na miarę XXI wieku. Praca metodą projektów edukacyjnych, integrowanie różnych obszarów wiedzy, ocenianie kształtujące, prowadzenie zajęć w grupach różnowiekowych – to swoiste punkty milowe, które znaczna część spośród 119 szkół już przekroczyła. Szkoły te wkroczyły w wielki świat edukacji.
Projekt "Z Małej Szkoły w Wielki Świat" wygrał konkurs MEN "Ponadregionalne programy rozwijania umiejętności uczniów w zakresie kompetencji kluczowych, ze szczególnym uwzględnieniem nauk matematyczno-przyrodniczych, technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT), języków obcych, przedsiębiorczości".
Udział w programie wzięły szkoły z dziewięciu województw: dolnośląskiego, kujawsko-pomorskiego, lubuskiego, mazowieckiego, opolskiego, pomorskiego, warmińsko-mazurskiego, wielkopolskiego i zachodniopomorskiego.
Adresaci
Bezpośrednim beneficjentem projektu są uczniowie klas I–VI małych wiejskich szkół podstawowych prowadzonych przez lokalne stowarzyszenia rozwoju wsi, samorządy gminne i inne podmioty. Pośrednio adresatem działań w projekcie są również dyrektorzy i nauczyciele szkół uczestniczących w projekcie.
Cel ogólny
Wsparcie uczniów Małych Szkół (klasy I-VI) z w rozwijaniu trzech kompetencji kluczowych:
- kompetencji matematycznych i podstawowych kompetencji naukowo-technicznych;
- kompetencji społecznych i obywatelskich;
- umiejętności uczenia się.
Cele szczegółowe
- przygotowanie materiałów metodycznych, służących rozwojowi wybranych kompetencji kluczowych uwzględniających aktywne i atrakcyjne formy uczenia się oraz specyfikę środowiska edukacyjnego Małych Szkół;
- wsparcie nauczycieli w pracy nad rozwojem kompetencji kluczowych, ze szczególnym uwzględnieniem pracy metodą projektów i zasad oceniania kształtującego;
- wyposażenie Małych Szkół w pomoce dydaktyczne wspierające rozwój wybranych kompetencji;
- zbudowanie szkolnego ruchu naukowego Małych Szkół poprzez wsparcie rozwoju zainteresowań naukowych uczniów podczas Letnich Obozów Naukowych i Letnich Szkół Odkrywców;
- utworzenie 9 wojewódzkich sieci współpracy Małych Szkół;
- wypracowanie modelu Małej Szkoły wspierającej rozwój wybranych kompetencji poprzez wypracowanie trwałych rozwiązań dydaktycznych i organizacyjnych.
Federacja Inicjatyw Oświatowych wspiera społeczności lokalne ratujące małe wiejskie szkoły przed likwidacją, a potem podejmujące trud prowadzenia szkoły przez lokalne stowarzyszenia założone w tym celu przez rodziców.
Takie szkoły nazywamy Małymi Szkołami i pod tą nieformalną nazwą stały się one trwałym elementem systemu edukacji – jest ich w Polsce ponad 200.
Obecnie nadal wiele szkół wiejskich jest zagrożonych likwidacją - praktycznie do każdej szkoły samorządowej liczącej poniżej 110 uczniów, gmina musi dopłacać z własnego budżetu.
My jednak nadal bronimy idei Małych Szkół uważając że z zamknięciem szkoły wieś traci nie tylko często jedyną placówkę edukacji, kultury, sportu i wspierania rozwoju lokalnego, ale i miejsce zapewniające znakomite środowisko edukacji małych dzieci.
Powszechnie funkcjonuje opinia, że poziom nauczania w małej wiejskiej szkole jest niski oraz że prowadzenie zajęć w klasach łączonych to anachronizm. Nic bardziej mylnego! Taki model edukacji w szkołach wiejskich funkcjonuje w wielu krajach Europy, łącznie z Finlandią – od wielu lat liderem rankingu badań umiejętności uczniów PISA.
Szkoły o niewielkiej liczbie uczniów są bardziej bezpieczne, zapewniają indywidualizację pracy, umożliwiają stały kontakt z rodziną dziecka, klasy łączone sprzyjają stosowaniu metod aktywizujących ze szczególnym uwzględnieniem metody projektu.
Dlatego uznaliśmy, że konkurs ogłoszony przez Ministerstwo Edukacji Narodowej daje szczególną okazję wsparcia edukacji w Małych Szkołach i przekonania opinii publicznej, władz oświatowych i samorządowych, że taka placówka może oferować edukację na najwyższym poziomie. Przygotowaliśmy projekt "Z Małej Szkoły w Wielki Świat", który zyskał uznanie oceniających ekspertów.
Szkoły uczestniczące w projekcie otrzymują:
1. bezpłatny pakiet scenariuszy edukacyjnych dotyczących realizacji projektów edukacyjnych
2. dodatkowe zajęcia edukacyjne dla uczniów prowadzone metodą projektu, przez dodatkowo wynagradzanych nauczycieli (45 zł brutto za godzinę zajęć) po akceptacji przesłanego przez nich sprawozdania formalnego i merytorycznego. Nauczyciele będą wynagradzani za czas pracy (3/4 realizowanych godzin) nad projektami w ramach zawartych z nimi umów o dzieło.
3. pomoce dydaktyczne do realizacji projektów matematyczno-naukowych oraz społecznych i obywatelskich – plansze, atlasy, kalkulatory, modele do badań, książki, teczki dziennikarskie itp.
4. zużywające się materiały biurowe: materiały papiernicze, płyty CD i DVD, odczynniki itp. – raz na semestr
5. komputer stacjonarny wraz z oprogramowaniem
6. sprzęt multimedialny: projektor, kamera cyfrowa, cyfrowy aparat fotograficzny, dyktafon
7. wsparcie merytoryczne dla SZP – szkolenie przygotowujące do realizacji projektów, konferencje metodyczne, seminaria wojewódzkie
8. bezpłatne zakwaterowanie i wyżywienie podczas proponowanych konferencji, spotkań przygotowawczych, seminariów
9. zwrot kosztów dojazdu na ww. formy wsparcia SZP
10. wsparcie specjalistów ds. monitoringu, którzy będą odwiedzać szkoły w trakcie realizacji projektu - 1 wizyta w semestrze
11. dostęp do internetowej platformy edukacyjnej, która będzie miejscem komunikacji realizatorów projektu z uczestnikami oraz między uczestnikami; na platformie będą działały fora grup nauczycieli, dyrektorów szkół, uczniów; czaty z ekspertami;
12. możliwość udziału dwóch uczniów kl. V ze szkoły rocznie (2011-2013), w tygodniowych Letnich Obozach Naukowych oraz możliwość udziału nauczycieli w tych obozach jako opiekunów uczniów (nauczyciele będą wynagradzani za pełnienie roli opiekuna)
13. tygodniowe zajęcia w ramach Letniej Szkoły Odkrywców – trzykrotnie podczas wakacji 2011-2013 do każdej ze 110 MS pojedzie 2 studentów i poprowadzi zajęcia mające na celu rozbudzenie zainteresowań badawczych uczniów (6 h/dzień). Studenci będą wcześniej przygotowani do LSO w ramach zajęć w Szkole Wyższej Przymierza Rodzin (SWPR)
14. możliwość ubiegania się o certyfikat Szkoły Wspierającej Szkolny Ruch Naukowy. Certyfikat będzie nadawany przez Kapitułę Ruchu Naukowego Małych Szkół (powołana przez SWPR) po spełnieniu kryteriów określonych przez Kapitułę
15. możliwość wspólnego budowania wojewódzkiej sieci współpracy małych wiejskich szkół i udziału w wypracowaniu modelu wiejskiej szkoły wspierającej rozwój kompetencji uczniowskich.
16. pomoc kancelarii prawnej w rozwiązywaniu bieżących problemów prawnych
Szkoła uczestnicząca w projekcie jest zobowiązana do:
1. wytypowania do prac w Szkolnym Zespole Projektowym 4 nauczycieli, w tym:
- 2 nauczycieli nauczania początkowego,
- 1 nauczyciela matematyki lub przyrody,
- 1 nauczyciela historii lub języka polskiego).
Nauczyciele, którzy wyrazili chęć uczestnictwa w projekcie, powinni być zatrudnieni w szkole w okresie trwania projektu (2010-2013). W każdej szkole powstanie pięcioosobowy SZP, w którego skład oprócz dyrektora wejdą ww. nauczyciele.
Nauczyciele będą:
- realizowali projekty edukacyjne w różnowiekowych zespołach uczniów: pięć 16-godzinnych projektów edukacyjnych rocznie z uczniami kl. I-III oraz cztery 20-godzinne projekty edukacyjne rocznie w kl. IV-VI.
Każdy projekt realizowany z uczniami kl. I-III będzie trwał 4 godz. planowych zajęć lekcyjnych oraz 12-godzin zajęć dodatkowych, każdy projekt realizowany z uczniami kl. IV-VI będzie trwał 5 godz. planowych zajęć lekcyjnych i 15 godz. zajęć dodatkowych
- ozliczali się z realizacji każdego projektu, przygotowując wymaganą dokumentację udziału uczniów i sprawozdania,
- uczestniczyli w:
a) 4-dniowym szkoleniu przygotowującym do realizacji zajęć metodą projektów w okresie 26 czerwca-15 lipca 2010
b) 2-dniowych letnich konferencjach metodycznych realizowanych na przełomie czerwca i lipca w latach 2011, 2012 i 2013
c) 2-dniowych seminariach wojewódzkich organizowanych jako wsparcie Szkolnych Zespołów Projektowych (jedno jesienne jedno wiosenne w każdym roku szkolnym, w sumie 6 seminariów wojewódzkich)
2. zapewnienia udziału w projekcie uczniów szkoły, przez cały czas jego realizacji, w tym:
a) wszystkich uczniów klas I, II, III, IV, V w roku szkolnym 2010/2011 b) wszystkich uczniów klas I, II, III, IV, V i VI w roku szkolnym 2011/2012 c) wszystkich uczniów klas II, III, IV, V, VI w roku szkolnym 2012/2013
3. umożliwienia przeprowadzenia w szkole badania kompetencji uczniów Badanie będzie realizowane trzykrotnie w trakcie realizacji projektu w wybranych szkołach przez Instytut Badań Kompetencji z Wałbrzycha. Badania obejmą 600 uczniów biorących udział w projekcie oraz 300 uczniów z grupy kontrolnej z innych szkół;
4. wytypowania uczniów zdolnych z kl. V (po dwóch w każdym roku trwania projektu,) do udziału w tygodniowych letnich obozach naukowych. Jeden uczeń weźmie udział w LON matematyczno-przyrodniczym, jeden - w LON społeczno-obywatelskim;
5. współorganizacji w szkole w okresie wakacyjnym 2011-2013 tygodniowych letnich szkół odkrywców
6. zapewnienia nauczycielom dostępu do sprzętu komputerowego oraz połączenia z Internetem w celu umożliwienia członkom SZP udziału w czatach internetowych, doradztwie mailowym, uzyskiwania informacji zwrotnych dotyczących sprawozdań
7. udostępnienia specjalistom ds. monitoringu, zatrudnionym w projekcie, dokumentacji związanej z realizacją projektu, sprzętu zakupionego dla szkoły z funduszy projektowych
8. udziału w promocji projektu i informowania o nim i jego efektach, oznaczania budynku, sal i sprzętu zgodnie z zasadami PO KL
9. udziału w badaniach ewaluacyjnych realizowanym w trakcie projektu szkoły
10. opracowania projektu organizacji pracy szkoły uwzględniający metodę pracy projektami w zespołach zróżnicowanych wiekowo (na zakończenie projektu)
Proces rekrutacji dotyczy tylko wiejskich pełnych szkół podstawowych (klasy I–VI). Szkoły te mogą być placówkami publicznymi lub niepublicznymi i nie pobierają czesnego od uczniów uczęszczających do szkoły.
Komisja dokona rekrutacji 110 szkół podstawowych z 9 województw (razem 7 tysięcy uczniów). Komisja rekrutuje średnio po 12–13 Małych Szkół z województwa, w tym 36 szkół większych (od 71 do 110 uczniów w roku szkolnym 2010/2011) i 74 szkoły mniejsze (do 70 uczniów w roku szkolnym 2010/2011).
W procesie rekrutacji komisja bierze pod uwagę kryteria formalne i merytoryczne. Za spełnienie poszczególnych kryteriów merytorycznych przyznaje odpowiednią liczbę punktów.
Dokumenty do pobrania:
- Formularz rekrutacyjny dla szkół
- Załącznik 1 - Zasady udziału szkół w projekcie
- Załącznik 2 - Informacja o nauczycielu
- Regulamin komisji rekrutacyjnej szkół
PDF - 485 KB
Czy wszyscy uczniowie ze szkoły uczestniczącej w projekcie będą musieli wziąć w nim udział?
Tak, w uczniowskich projektach edukacyjnych powinni wziąć udział wszyscy uczniowie ze szkoły, która uczestniczy w projekcie.
W każdym roku szkolnym (od września 2010 do czerwca 2013) wszyscy uczniowie z klas I–III mają brać udział w pięciu 16-godzinnych projektach wspierających kompetencje matematyczne i naukowo-techniczne oraz w pięciu 16-godzinnych projektach wspierających kompetencje społeczno-obywatelskie. Wszyscy uczniowie z klas IV–VI mają brać udział w czterech 20-godzinnych projektach wspierających kompetencje matematyczne i naukowo-techniczne oraz w czterech 20-godzinnych projektach wspierających kompetencje społeczno-obywatelskie w każdym roku szkolnym.
Rodzice uczniów będą musieli wyrazić zgodę na ich udział w projektach. Brak takiej zgody eliminuje uczniów z udziału w projekcie. Zespół projektowy wraz z dyrektorami i nauczycielami dołoży wszelkich starań, aby takich sytuacji było jak najmniej.
Czy zaproponowane w przygotowanych scenariuszach projekty edukacyjne będą zgodne z podstawami programowymi szkoły podstawowej?
Tak, zespoły autorskie pracujące nad scenariuszami będą w nich uwzględniały podstawy programowe dla danego etapu edukacyjnego, rozwijając i wzbogacając treści w nich proponowane. Realizacja projektów edukacyjnych będzie wzmacniała realizację obowiązkowych zadań szkoły w atrakcyjny dla uczniów sposób.
Czy szkoła może brać udział w rekrutacji do projektu, jeżeli w bieżącym lub przyszłym roku szkolnym nie będzie miała jednego rocznika uczniów?
Brak jednego rocznika uczniów w szkole nie jest przeciwwskazaniem do udziału w procesie rekrutacji. Może mieć jednak wpływ na jej wynik. Komisja rekrutacyjna musi pozyskać do udziału w projekcie szkoły, które razem zapewnią 7 tys. ostatecznych beneficjentów (uczniów uczestniczących w zajęciach), zgodnie z zapisami we wniosku złożonym do MEN. W tej sytuacji szkoła nie mająca jednego rocznika może przegrać ze szkołą mającą je wszystkie (co za tym idzie – mającą więcej uczniów).
Czy w projekcie może uczestniczyć szkoła podstawowa zaangażowana już w inny projekt realizowany ze środków unijnych, np. dotyczący zajęć pozalekcyjnych?
Nie ma formalnych przeciwwskazań. Szkoła po zapoznaniu się z opisem działań realizowanych w projekcie powinna sama ocenić, czy będzie miała takie możliwości organizacyjne, by odpowiedzialnie i efektywnie je realizować. Jednak duża liczba godzin dodatkowych zajęć dla uczniów może kolidować z zajęciami pozalekcyjnymi, co uniemożliwi wywiązanie się z zobowiązań.
Jak powinna być zorganizowana praca nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej w trakcie realizacji projektów dla klas I–III?
Do realizacji projektów w klasach I–III jest rekrutowanych dwóch nauczycieli. Już na etapie deklaracji chęci udziału w projekcie nauczyciele ci powinni określić, który z nich będzie realizował projekty związane z kompetencjami matematycznymi i naukowo-technicznymi, a który z kompetencjami społeczno-obywatelskimi. Zostaną oni przygotowani do wspierania wybranych kompetencji kluczowych. Każdy z nich będzie prowadził uczniowskie projekty edukacyjne z wszystkimi uczniami klas I–III w ramach danej kompetencji.
Czy organ prowadzący finansuje realizację zadań związanych z projektem?
Organ prowadzący szkołę nie finansuje ani nie współfinansuje żadnych działań realizowanych w projekcie. Na etapie rekrutacji organ prowadzący podpisuje deklarację udziału szkoły w działaniach projektowych od czerwca 2010 r. do października 2013 r., w tym deklarację realizacji projektów uczniowskich w okresie wrzesień 2010 – czerwiec 2013.
Organ prowadzący szkołę powinien dołożyć wszelkich starań, aby wesprzeć dyrektora i nauczycieli w realizacji zadań szkoły w projekcie, zwłaszcza gdy pojawią się trudności organizacyjne wynikające ze specyfiki szkoły, a utrudniające realizację zadań projektowych.
Czy nauczyciele będą realizować projekty w szkołach, w których są zatrudnieni?
Tak, nauczyciele będą realizować uczniowskie projekty edukacyjne w szkole, która ich zgłosiła do projektu i która zostanie wyposażona w pomoce dydaktyczne ułatwiające realizację tych projektów.
Czy nauczyciele będą przygotowani do realizacji zadań w projekcie? Jeśli tak, to ile godzin będzie trwało szkolenie i gdzie się będzie odbywało?
Odbędzie się 5-dniowe (40 godzin) obowiązkowe szkolenie, zorganizowane między 26 czerwca a 15 lipca 2010 r. Miejsca szkoleń nie są jeszcze wybrane. Po zakończeniu procesu rekrutacji, zespół projektowy zaproponuje miejsca najbardziej dogodne dla wybranych w rekrutacji szkół: dwa w regionie centralnym i dwa w regionie zachodnim.
Ile godzin projektów dotyczących wybranych kompetencji kluczowych będzie realizowanych w szkole w każdym roku szkolnym?
Dla uczniów klas I–III:
- 5 projektów 16-godzinnych dotyczących kompetencji matematycznych i naukowo-technicznych.
- 5 projektów 16-godzinnych dotyczących kompetencji społeczno-obywatelskich
Razem: w każdym roku szkolnym 160 godzin projektów, w tym 120 godzin nauczyciele realizują w ramach godzin dodatkowych (odpłatnie), a 40 godzin w ramach planowych zajęć lekcyjnych.
Dla uczniów klas IV-VI:
- 4 projekty 20-godzinne dotyczące kompetencji matematycznych i naukowo-technicznych.
- 4 projekty 20-godzinne dotyczące kompetencji społeczno-obywatelskich
Razem: w każdym roku szkolnym 160 godzin projektów dla klas IV–VI, w tym 120 godzin nauczyciele realizują w ramach godzin dodatkowych (odpłatnie), a 40 godzin w ramach planowych zajęć lekcyjnych.
Czy nauczyciele realizujący uczniowskie projekty edukacyjne powinni mieć formalne kwalifikacje np. do nauczania matematyki, przyrody, historii?
W zasadzie zalecane są kwalifikacje kierunkowe:
- 2 nauczycieli nauczania zintegrowanego,
- 1 nauczyciel matematyki lub przyrody,
- 1 nauczyciel historii lub języka polskiego.
Komisja rekrutacyjna, zdając sobie sprawę z małej liczebności rad pedagogicznych w małych szkołach, dopuszcza odstępstwa od tego schematu. Nauczyciel musi wtedy wykazać w informacji o sobie (załącznik do formularza rekrutacyjnego), że ma kontakt z nauczaniem lub zajęciami dodatkowymi w tematyce związanej z projektami edukacyjnymi, które będzie realizował (np. prowadzi dodatkowe zajęcia, nauczał tego przedmiotu, ma ukończone kursy doskonalące, ma doświadczenie w podobnej tematyce, stosuje metodę projektu edukacyjnego itp.). Jednocześnie nauczyciel i dyrektor muszą mieć świadomość, że będzie on musiał współpracować z nauczycielem danego przedmiotu, aby wiedzieć, z jakiej wiedzy już przekazanej uczniom może korzystać.
Takie kandydatury mogą być słabiej ocenione merytorycznie w procesie rekrutacji, ale nie wykluczają udziału w projekcie.
Logo projektu ZIP - 3,4 MB
Federacja Inicjatyw Oświatowych (lider projektu) zrealizowała projekt z czterema organizacjami partnerskimi: Fundacją Wspierania Aktywności Lokalnej FALA, Fundacją Partnerstwo dla Środowiska, Fundacją Civis Polonus i Szkołą Wyższą Przymierza Rodzin.
Na stronach projektu:
Raporty z projektu
Filmy z projektu
Scenariusze projektów edukacyjnych
Ruch naukowy Małych Szkół
Uczestnicy projektu
Aktualności z projektu
Szczegółowe informacje o projekcie
|