Podsumowanie dorobku środowisk, które w ostatnim ćwierćwieczu budowały w Polsce alternatywne szkolnictwo, jego sukcesy, problemy i wyzwania - to tematy ogólnopolskiej konferencji "Awangarda edukacji. 25 lat oświaty niezależnej", która odbyła się 10 października 2014 r. w Sejmie.

W konferencji pod patronatem prezydenta RP Bronisława Komorowskiego, której współorganizatorem była Federacja Inicjatyw Oświatowych, wzięli udział politycy, naukowcy, działacze społeczni i oświatowi, a także uczniowie i absolwenci szkół społecznych.

Minister Irena Wóycicka z Kancelarii Prezydenta RP wręczyła odznaczenia państowe zasłużonym działaczom ruchu szkół społecznych, między innymi:

• Halinie Karlak, długoletniej nauczycielce i dyrektorce Małej Szkoły w Kunkowej – Złoty Krzyż Zasługi,
• Elżbiecie Rink – wójtowi gminy Marianowo, założycielce Stowarzyszenia Rozwoju Wsi Dalewo i Gogolewo prowadzącego szkołę w Gogolewie, wspierającej lokalne stowarzyszenia ratujące szkoły, przez kilka lat członkini zarządu Federacji Inicjatyw Oświatowych – Złoty Krzyż Zasługi,
• Alinie Kozińskiej-Bałdydze - założycielce i długoletniej prezesce Zarządu FIO – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.

Minister edukacji Joanna Kluzik-Rostkowska wręczyła Medale Komisji Edukacji Narodowej. Wśród nagrodzonych znaleźli się pracujący od wielu lat na rzecz małych szkół koordynatorzy projektu "Z Małej Szkoły w Wielki Świat": Elżbieta Tołwińska-Królikowska – prezeska FIO, Tomasz Siemież – prezes należącej do FIO Fundacji Wspierania Aktywności Lokalnej FALA, Ewa Lubczyńska – ekspertka i współpracowniczka FIO. Jesteśmy bardzo dumni :)

Prof. Henryk Samsonowicz - historyk mediewista, który jako pierwszy minister edukacji III RP planował i wdrażał historyczne zmiany, w tym wolność zakładania rozmaitych szkół, przybliżył uczestnikom konferencji historię oświaty niezależnej na tle historii powszechnej, ze szczególnym uwzględnieniem demokratycznych przemian lat 80. i 90. XX stulecia.

W wypowiedziach absolwentów z różnych szkół i w różnym wieku, uczestniczących w panelu dyskusyjnym "Co dała nam oświata niezależna - perspektywa absolwentów", przeważały dobre wspomnienia lat szkolnych i wysokie oceny efektów kształcenia, jakie docenili w kolejnych latach.

W dyskusji wzięły udział m.in.: uczestniczka Powstania Warszawskiego Anna Trzeciakowska - tłumaczka literatury angielskiej, członkini PEN Clubu i przedwojenna absolwentka szkoły im. Cecylii Plater-Zyberkówny oraz Aleksandra Sowa – absolwentka Niepublicznej Małej Szkoły w Kunkowej im. Jacka Kuronia. Placówka, prowadzona od lat przez lokalne Stowarzyszenie Kunkowa jest jedną z najmniejszych szkół w kraju (w różnych latach liczyła od 4 do 8 uczniów w klasach 1-3).

Panelowi towarzyszyły projekcje filmów z wypowiedziami absolwentów szkół Społecznego Towarzystwa Oświatowego i Zespołu Szkół "Bednarska" w Warszawie.

Prezentacja Aliny Kozińskiej-Bałdygi "Oświata niezależna w systemie edukacji – prawo i finanse" i apel wiceprezeski FIO o zmianę sposobu finansowana wiejskich szkół i zapobieżenie ich dalszej likwidacji stanowiły wprowadzenie do kolejnego panelu. W dyskusji "Sytuacja oświaty niezależnej w Polsce" refleksjami na temat największych osiągnięć 25 minionych lat i największych wyzwań stojących przed oświatą dzielili się obecni i byli działacze Krajowego Forum Oświaty Niepublicznej, Społecznego Towarzystwa Oświatowego, Stowarzyszenia Przymierze Rodzin w Warszawie, Stowarzyszenia Wspierania i Edukacji Rodziny STERNIK, Towarzystwa Szkół Twórczych oraz SRW w Korzeczniku.

Dorobek Małych Szkół i Federacji Inicjatyw Oświatowych był również prezentowany w sejmowych kuluarach – w dniu poprzedzającym konferencję rozstawiono w Sejmie wystawę z planszami dostarczającymi zwiedzającym Sejm RP oraz posłom i senatorom wiedzę o dokonaniach oświaty niezależnej, w tym o działaniach FIO.